Oskarżony o posiadanie narkotyków – jakie ma prawa?

Przestępstwo posiadania narkotyków jest jednym z najczęściej popełnianych czynów zabronionych w Polsce. Powszechnie uważa się bowiem, że palenie marihuany powinno stawiać się na równi z piciem alkoholu, a zatem ten czyn sam w sobie powinien być, zdaniem większości społeczeństwa, nielegalny i zasługujący na publiczny ostracyzm.

Kwalifikacja prawna

Zgodnie z art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2017 r. poz. 783, z późn. zm., dalej: “ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii”): “kto, wbrew przepisom ustawy, posiada środki odurzające lub substancje psychotropowe, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3”. Z kolei na podstawie art. 62 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii “jeżeli przedmiotem czynu, o którym mowa w ust. 1, jest znaczna ilość środków odurzających lub substancji psychotropowych, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10”. W przypadkach mniejszej wagi, ustawa przewiduje natomiast grzywnę, karę ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Posiadanie w Polsce nawet najmniejszej ilości narkotyków jest zatem zabronione.

Oskarżony

Na jakim etapie postępowania możemy uznać, że dana osoba jest oskarżonym? Zgodnie z art. 71 § 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 1749, z późn. zm., dalej: “k.p.k.”): “za oskarżonego uważa się osobę, przeciwko której wniesiono do sądu akt oskarżenia, a także osobę, co do której prokurator złożył wniosek wskazany w art. 335 § 1 lub wniosek o warunkowe umorzenie postępowania.” Mówimy zatem o sytuacji, w której Policja lub prokurator przeprowadzili postępowanie i sformułowali akt oskarżenia, który został odczytany oskarżonemu.

Prawa oskarżonego

Jakie prawa posiada oskarżony i w jaki sposób może się bronić? Ten temat został kompleksowo ujęty w rozdziale 8 k.p.k. Przede wszystkim oskarżony ma prawo do korzystania z bezpłatnej pomocy tłumacza, jeżeli nie włada w wystarczającym stopniu jęzkiem polskim (art. 72 § 1 k.p.k.). Ponadto, oskarżony tymczasowo aresztowany może porozumiewać się ze swym obrońcą podczas nieobecności innych osób oraz korespondecyjnie (art. 73 § 1 k.p.k.). Jeżeli nie stać go na obrońcę, może wnioskować o wyznaczenie mu obrońcy z urzędu (art. 78 § 1 k.p.k.). Oskarżony nie ma również obowiązku dowodzenia swej niewinności ani obowiązku dostarczenia dowodów na swoją niekorzyść (art. 74 § 1 k.p.k.). W kwestiach technicznych natomiast, oskarżony może na każdym etapie postępowania zapoznawać się z aktami sprawy.